Archetypy to uniwersalne, wrodzone modele ludzi, zachowań i osobowości, które odgrywają rolę w wpływaniu na ludzkie zachowanie. Teoria szwajcarskiego psychiatry Carla Junga sugerowała, że ​​te archetypy są archaicznymi formami wrodzonej wiedzy ludzkiej, przekazywanej przez naszych przodków.1

W psychologii jungowskiej te archetypy reprezentują uniwersalne wzorce i obrazy, które są częścią zbiorowej nieświadomości. Jung uważał, że dziedziczymy te archetypy w podobny sposób, w jaki dziedziczymy instynktowne wzorce zachowań.

Jung był pierwotnie zwolennikiem Zygmunta Freuda. Związek ostatecznie pękł w wyniku krytyki Junga dotyczącej nacisku Freuda na seksualność w trakcie rozwoju, co doprowadziło Junga do opracowania własnego podejścia psychoanalitycznego znanego jako psychologia analityczna.

Chociaż Jung zgodził się z Freudem, że nieświadomość odgrywa ważną rolę w osobowości i zachowaniu, rozszerzył koncepcję Freuda o nieświadomości osobistej, włączając to, co Jung nazywał nieświadomością zbiorową.

Jung uważał, że ludzka psychika składa się z trzech elementów:

1.Ego

2.Nieświadomość duchowa

3.Nieświadomość zbiorowa

Według Junga ego reprezentuje świadomy umysł, a osobista nieświadomość zawiera wspomnienia – także te, które zostały stłumione.

Nieświadomość zbiorowa jest wyjątkowym elementem, ponieważ Jung wierzył, że ta część psychiki służy jako forma psychologicznego dziedzictwa. Zawierała całą wiedzę i doświadczenia, które ludzie dzielą jako gatunek.

Początki archetypów jungowskich
Jung wierzył, że archetypy pochodzą ze zbiorowej nieświadomości. Zasugerował, że modele te są wrodzone, uniwersalne, niewyuczone i dziedziczne. Archetypy organizują sposób, w jaki doświadczamy pewnych rzeczy.

„Wszystkie najpotężniejsze idee w historii wywodzą się z archetypów” – wyjaśnił Jung w swojej książce „Struktura psychiki”.

Jest to szczególnie prawdziwe w przypadku idei religijnych, ale centralne koncepcje nauki, filozofii i etyki nie stanowią wyjątku od tej reguły. W obecnej formie są to warianty archetypowych idei, powstałe w wyniku świadomego zastosowania i dostosowania tych idei do rzeczywistości. Funkcją świadomości jest bowiem nie tylko rozpoznawanie i przyswajanie świata zewnętrznego poprzez bramę zmysłów, ale także przekładanie świata wewnątrz nas na widzialną rzeczywistość” – zasugerował.

Jung odrzucił koncepcję tabula rasa, czyli pogląd, że ludzki umysł w chwili urodzenia jest czystą tablicą, którą można zapisać wyłącznie na podstawie doświadczenia. Wierzył, że ludzki umysł zachowuje podstawowe, nieświadome, biologiczne aspekty naszych przodków. Te „pierwotne obrazy”, jak je początkowo nazwał, służą jako podstawowa podstawa bycia człowiekiem.

Jung wierzył, że archaiczne i mityczne postacie tworzące te archetypy zamieszkują wszystkich ludzi na całym świecie. Archetypy symbolizują podstawowe ludzkie motywacje, wartości i osobowości.

Jung wierzył, że każdy archetyp odgrywa rolę w osobowości, ale uważał, że większość ludzi jest zdominowana przez jeden konkretny archetyp. Według Junga faktyczny sposób wyrażania lub realizacji archetypu zależy od wielu czynników, w tym wpływów kulturowych jednostki i wyjątkowo osobistych doświadczeń.

Główne archetypy
Jung zidentyfikował cztery główne archetypy, ale wierzył również, że nie ma ograniczeń co do ich liczby. Istnienia tych archetypów nie można zaobserwować bezpośrednio, można je jednak wywnioskować, przyglądając się religii, snom, sztuce i literaturze

 Cztery główne archetypy Junga to: osoba, cień, anima/animus i jaźń.

Persona
Persona to sposób, w jaki prezentujemy się światu. Słowo „persona” pochodzi od łacińskiego słowa, które dosłownie oznacza „maskę”. Nie jest to jednak dosłowna maska.

Osoba reprezentuje wszystkie różne maski społeczne, które nosimy w różnych grupach i sytuacjach. Działa, aby chronić ego przed negatywnymi obrazami. Według Junga osoba może pojawiać się w snach i przybierać różne formy.

W trakcie rozwoju dzieci uczą się, że muszą zachowywać się w określony sposób, aby dostosować się do oczekiwań i norm społecznych. Osoba rozwija się jako maska ​​społeczna, zawierająca wszystkie prymitywne pragnienia, impulsy i emocje, które nie są uważane za społecznie akceptowalne.

Archetyp persony pozwala ludziom dostosować się do otaczającego ich świata i dopasować się do społeczeństwa, w którym żyją. Jednak zbyt bliskie utożsamienie się z tym archetypem może sprawić, że ludzie stracą z oczu swoje prawdziwe ja.

Cień
Cień to archetyp jungowski, na który składają się instynkty seksualne i życiowe. Cień istnieje jako część nieświadomego umysłu i składa się z wypartych idei, słabości, pragnień, instynktów i braków.

Cień powstaje w wyniku naszych prób dostosowania się do norm i oczekiwań kulturowych. To właśnie ten archetyp zawiera w sobie wszystko to, co jest niedopuszczalne nie tylko dla społeczeństwa, ale także dla własnej moralności i wartości. Może obejmować takie rzeczy, jak zazdrość, chciwość, uprzedzenia, nienawiść i agresja.

Jung zasugerował, że cień może pojawiać się w snach lub wizjach i może przybierać różne formy. Może wyglądać jak wąż, potwór, demon, smok lub inna mroczna, dzika lub egzotyczna postać.

Ten archetyp jest często opisywany jako ciemniejsza strona psychiki, reprezentująca dzikość, chaos i nieznane. Jung wierzył, że te ukryte skłonności są obecne w każdym z nas, chociaż ludzie czasami zaprzeczają temu elementowi własnej psychiki i zamiast tego projektują go na innych.

Anima lub Animus
Anima to kobiecy obraz w męskiej psychice, a animus to męski obraz w kobiecej psychice.Anima i animus reprezentuje „prawdziwe ja”, a nie obraz, który prezentujemy innym i służy jako główne źródło komunikacji z nieświadomością zbiorową.

Jung uważał, że zmiany fizjologiczne, a także wpływy społeczne przyczyniły się do rozwoju ról płciowych i tożsamości płciowej. Jung zasugerował, że w proces ten zaangażowany jest również wpływ animusa i archetypów animy. Według Junga animus reprezentuje męski aspekt u kobiet, podczas gdy anima reprezentuje kobiecy aspekt u mężczyzn.

Te archetypowe obrazy opierają się zarówno na tym, co znajduje się w nieświadomości zbiorowej, jak i osobistej. Nieświadomość zbiorowa może zawierać wyobrażenia o tym, jak kobiety powinny się zachowywać, podczas gdy osobiste doświadczenia z żonami, dziewczynami, siostrami i matkami przyczyniają się do bardziej osobistego obrazu kobiet.

Jednakże w wielu kulturach zachęca się mężczyzn i kobiety do przyjmowania tradycyjnych i często sztywnych ról związanych z płcią. Jung zasugerował, że zniechęcenie mężczyzn do odkrywania swoich kobiecych aspektów i kobiet do odkrywania swoich męskich aspektów osłabiło rozwój psychiczny.

Połączone anima i animus znane jest jako syzygy lub boska para. Syzygy reprezentuje dopełnienie, zjednoczenie i całość.

Jaźń
Jaźń jest archetypem reprezentującym zjednoczoną nieświadomość i świadomość jednostki. Jung często przedstawiał siebie jako okrąg, kwadrat lub mandalę.

Tworzenie siebie następuje poprzez proces zwany indywiduacją, w którym zintegrowane są różne aspekty osobowości. Jung wierzył, że dysharmonia między nieświadomym a świadomym umysłem może prowadzić do problemów psychologicznych. Uświadomienie sobie tych konfliktów i dostosowanie ich do świadomej świadomości było ważną częścią procesu indywidualizacji.

Jung zasugerował, że istnieją dwa różne ośrodki osobowości:

Ego stanowi centrum świadomości, ale to jaźń leży w centrum osobowości.
Osobowość obejmuje nie tylko świadomość, ale także ego i nieświadomy umysł.
Możesz o tym pomyśleć, wyobrażając sobie okrąg z kropką w środku. Całe koło tworzy jaźń, gdzie mała kropka pośrodku reprezentuje ego.

Dla Junga ostatecznym celem było osiągnięcie przez jednostkę poczucia spójnego „ja”, podobnego pod wieloma względami do koncepcji samorealizacji Maslowa.